Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΚΑΙ Η ΑΛΕΠΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το κείμενο είναι απόσπασμα από τη νουβέλα* του Σαιντ - Εξυπερύ “Ο μικρός πρίγκιπας”, που γράφτηκε το 1943 και κυκλοφόρησε το 1948 μετά το θάνατο του. `Εχει μορφή παραμυθιού και η υπόθεση του είναι φανταστική. `Οπως στα παραμύθια έτσι κι εδώ τα ζώα και τα λουλούδια σκέφτονται, αισθάνονται και μιλούν.
Το έργο μεταφράστηκε στα ελληνικά από το Στρατή Τσίρκα, ο οποίος χρησιμοποιεί απλή γλώσσα χωρίς περιττές και περίτεχνες φράσεις. Ο διάλογος κυριαρχεί στο απόσπασμα αυτό και οι σκέψεις του συγγραφέα μπαίνουν στο στόμα του μικρού πρίγκιπα και της αλεπούς. `Ολη η υπόθεση διαδραματίζεται μέσα από τη διαρκή προσωποποίηση της αλεπούς και των λουλουδιών.
Το περιεχόμενο είναι συμβολικό- αλληγορικό – φιλοσοφικό και αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις.’Εχει στοιχεία αυτοβιογραφικά καθώς ο συγγραφέας είναι εξόριστος στην Αμερική εξαιτίας του Β’ παγκοσμιου πολέμου και μοιάζει με τον πρίγκιπα που και αυτός βρίσκεται στη γη, πολύ μακριά από τον πλανήτη του. Η πλοκή και τα θέματα διαπλέκονται με χαρακτηριστικά γεγονότα της ζωής του συγγραφέα. Πίσω από αυτόν το φανταστικό κόσμο που πλάθει ο συγγραφέας, κρύβεται ένας μεγάλος προβληματισμός για τον άνθρωπο, τις αξίες, τους στόχους, το ρόλο του στη ζωή και τα συναισθήματά του. Τα θέματα κρύβουν σύμβολα και αναδεικνύουν τη δύναμη της αγάπης και την αξία της ειρήνης. Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση με την αγωνία του συγγραφέα για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου γράφτηκε το συγκεκριμένο βιβλίο.
Η περιγραφή είναι απλή, λυρική και γλαφυρή όπως στα παραμύθια. Μπορούμε να εντοπίσουμε και άλλα στοιχεία του κειμένου που θυμίζουν παραμύθι όπως ο ψυχαγωγικός σκοπός του , οι εξωπραγματικές και υπερφυσικές υποστάσεις όπως η αλεπού που διαθέτει την ικανότητα του λόγου, ο πρίγκιπας που προέρχεται από άλλο πλανήτη κλπ και η απροσδιοριστία του τόπου και του χρόνου ( γεγονός που προσδίδει διαχρονικότητα στα διδάγματα του έργου). Επιπλέον υπάρχει περιπέτεια, γρήγορος ρυθμός, διάλογος που προωθεί την εξέλιξη, η γλώσσα είναι απλή και κατανοητή ενώ είναι έντονα το στοιχείο του διδακτισμού και κυριαρχούν η προσωποποίηση, οι συμβολισμοί και η αλληγορία. Ταυτόχρονα όμως το έργο διαφοροποιείται από τα παραμύθια στα ακόλουθα σημεία: Η έκτασή του είναι μεγάλη, γνωρίζουμε το δημιουργό ενώ στα παραμύθια μας είναι άγνωστος, το κείμενο περιέχει βαθυστόχαστες αναλύσεις και υψηλά νοήματα, ενώ παρουσιάζει μία αλεπού όχι πονηρή όπως την γνωρίζουμε από τη λαϊκή μας παράδοση αλλά σοφή, με στοχαστική διάθεση και ανθρωπιά. Τέλος παραβιάζεται η γραμμική οργάνωση του χρόνου. Ο «Μικρός Πρίγκιπας» ανήκει στην κατηγορία του έντεχνου παραμυθιού και όχι του παραδοσιακού.
Ο χρόνος εξελίσσεται γραμμικά, με εξαίρεση δύο αναδρομικές αφηγήσεις και μια πρόδρομη υποθετική αφήγηση στα λόγια του μικρού πρίγκηπα. Στα λόγια της αλεπούς παρατηρείται η χρήση της θαμιστικής αφήγησης. (πρόκειται για τµήµατα της αφήγησης, όπου γεγονότα τα οποία στην ιστορία συνέβαιναν πανοµοιότυπα πολλές φορές, στην αφήγηση παρουσιάζονται µία φορά,. συνήθως σε χρόνο παρατατικό).
Ύφος-γλώσσα : Η γραφή είναι συμβολική για τις ανθρώπινες σχέσεις και το ύφος είναι απλό, λυρικό-ποιητικό και γλαφυρό στα σημεία που στοχάζεται. Το απόσπασμα περιέχει βαθιά στοχαστικότητα η οποία δεν εκδηλώνεται με φραστικές εξάρσεις, αλλά υποκρύπτεται στην παιδική αθωότητα του μικρού πρίγκιπα και στο ήρεμο αλλά στοχαστικό ύφος της αλεπούς. Οι χρόνοι που κυριαρχούν είναι ο ενεστώτας και ο αόριστος.
* νουβέλα: ένα από τα τρία βασικά είδη της αφηγηματικής πεζογραφίας(μαζί με το διήγημα και το μυθιστόρημα) Ως προς την έκταση τοποθετείται ανάμεσα στα δύο προηγούμενα.Εξιστορεί κυρίως γεγονότα της εποχής κατά την οποία γράφτηκε.Ο συγγραφέας ρίχνει το βάρος στην ηθογράφηση και την ψυχογράφηση των χαρακτήρων, αλλά δεν εμβαθύνει εξίσου στην πλοκή.
ΝΟΗΜΑ
Πρόκειται για φανταστική υπόθεση στην οποία ο συγγραφέας πέφτει με το αεροπλάνο του* -που έχει πάθει βλάβη- στην έρημο. Εκεί συναντά ένα ασυνήθιστο παιδί (το Μικρό Πρίγκιπα),που κατά έναν παράξενο τρόπο είχε προσγειωθεί στο ίδιο σημείο, γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο αφηγητής μαθαίνει πολλά από τον καινούργιο του φίλο: τις περιπλανήσεις του σε άλλους πλανήτες, τις συναντήσεις του και τα συμπεράσματά του.Και ο μικρός Πρίγκηπας μαθαίνει για την αξία της αγάπης. Η ιστορία του βιβλίου ολοκληρώνεται με την επιστροφή του Μικρού Πρίγκιπα στον πλανήτη του, κοντά στο τριαντάφυλλό του. Στον επίλογο, ο συγγραφέας εκφράζει το μεγάλο κενό που νιώθει από τη φυγή του μικρού πρωταγωνιστή.
*ο συγγραφέας είχε στη ζωή του ένα παρόμοιο ατύχημα, το 1935 όταν χάθηκε με τους συνεργάτες του στην έρημο της Λιβύης και μετά από τρεις μέρες περιπλάνηση μεταφέρθηκαν στο Κάιρο από ένα καραβάνι.
Ανάλυση
Στο απόσπασμα ο μικρός πρίγκιπας ψάχνει την αλήθεια , περιπλανιέται στους πλανήτες και φτάνοντας στη γη ανακαλύπτει ένα τριανταφυλλόκηπο και ξαφνικά καταλαβαίνει ότι το λουλούδι του που τόσο αγαπούσε και με το οποίο είχε συνδεθεί, δεν είναι μοναδικό. Πικραίνεται όταν ανακαλύπτει πως υπάρχουν χιλιάδες άλλα τέτοια. Τότε εμφανίζεται η αλεπού την οποία προσκαλεί για να παίξουν. Αυτή αρνείται λέγοντας πως δεν την έχουν ημερώσει. Ο μικρός πρίγκιπας ζητά και μαθαίνει τι σημαίνει ημέρωμα και ότι μ’ αυτό, με τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των δύο - αυτού που ημερώνεται και αυτού που ημερώνει - μπορεί ν’ αλλάξει η ζωή τους. Η αλεπού, λοιπόν, ζητά από το μικρό πρίγκιπα να την ημερώσει και του εξηγεί πως μ’ αυτό τον τρόπο η σχέση τους θα είναι ιδιαίτερη. Δεν θα τρέχει η αλεπού να φύγει σαν ακούει το περπάτημα του, αλλά αντίθετα η συνάντηση τους θα είναι σαν μια μουσική και θα της προκαλεί μεγάλη χαρά.
Τότε ο μικρός πρίγκιπας αντιλαμβάνεται τι ήταν αυτό που τον συνέδεε με το τριαντάφυλλο του και ότι ήταν πράγματι μοναδικό. `Ετσι αρχίζει το ημέρωμα της αλεπούς με το μικρό πρίγκιπα. Συναντούνται και την άλλη μέρα και η αλεπού εκφράζει την ανείπωτη χαρά η οποία την πλημμυρίζει πριν και κατά τις συναντήσεις τους.
Ο μικρός πρίγκιπας είναι τώρα σίγουρος για το τι μπορεί να προσφέρει ένας δεσμός. Πηγαίνει λοιπόν στα τριαντάφυλλα και ξεκάθαρα τους λεει πως δεν έχουν τίποτε το ιδιαίτερο, πως είναι άδεια και μάταια γιατί κανείς δεν τα είχε ημερώσει. Ενώ το δικό του τριαντάφυλλο είναι ξεχωριστό, είναι μοναδικό, γιατί πολλά τους δένουν μαζί. Έτσι ο μικρός πρίγκιπας έμαθε από την αλεπού πως ό,τι αγαπάμε βαθιά , αυτό είναι μοναδικό. Η ψυχική επαφή είναι αυτό που κάνει κάθετι μοναδικό. Αποκτιέται όμως σιγά σιγά και υπομονετικά. Όπως ημέρωσε την ίδια και την έκανε ευτυχισμένη. Συνεπώς ευτυχισμένος είναι αυτός που προσφέρει αγάπη και παίρνει αγάπη.
Μετά απ’ αυτά ξαναγυρίζει στην αλεπού, η οποία του αποκαλύπτει πλέον το μυστικό της : “Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια”. Την ουσία την βλέπουν μόνο τα μάτια της ψυχής. Αυτή η σημαντική ικανότητα θα μας βοηθήσει να δούμε την πραγματική ομορφιά ακόμη και στα πιο συνηθισμένα πράγματα.Το μάθημα που δίνει η αλεπού, «να βλέπεις με την καρδιά», αλλάζει τον τρόπο σκέψης του Μικρού Πρίγκιπα και είναι πλέον έτοιμος να σταματήσει τις περιπλανήσεις του και να επιστρέψει στον πλανήτη και στο λουλούδι του. Ο μικρός πρίγκιπας κράτησε βαθιά μέσα του αυτό το μυστικό σα φυλαχτό.
Μια άλλη πτυχή του μαθήματος της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα είναι το θέμα της φιλίας και ο τρόπος με τον οποίο κτίζεται.Η διαδικασία αυτή αφορά το «ημέρωμα» και η αλεπού εξηγεί στο Μικρό Πρίγκιπα τα στοιχεία που πρέπει να την χαρακτηρίζουν. Μια φιλία δημιουργείται μέσα από την καλή διάθεση, την αγάπη, την αφοσίωση, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, την κατανόηση και την υπευθυνότητα απέναντι στον άλλο. Τέλος, για να αναπτυχθεί η φιλία θα πρέπει να επενδυθεί χρόνος και ενέργεια (υπομονή, σιωπή, προσήλωση, ακρίβεια, συνέπεια, προσμονή). Ο δεσμός που έχει αναπτύξει ο Μικρός Πρίγκιπας με το τριαντάφυλλό του αποτελεί το παράδειγμα μιας σχέσης ζωής. Το μάθημα από την αλεπού βοήθησε το Μικρό Πρίγκιπα να συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική είναι η φιλία του με το τριαντάφυλλο με αποτέλεσμα να αποφασίσει να γυρίσει πίσω κοντά του. Γνωρίζει ότι το τριαντάφυλλό του δεν έχει την επιθυμητή συμπεριφορά, αλλά αντιλαμβάνεται ότι αυτό που έχει σημασία είναι αυτό που εσύ προσφέρεις και όχι το αντάλλαγμα που θα σου δοθεί.
Οι φίλοι είναι μοναδικοί στον κόσμο όπως μοναδικό είναι και οτιδήποτε με το οποίο δημιουργούμε δεσμούς. Μοναδικά πράγματα στον κόσμο είναι αυτά που έχουν για μας σημασία. Ακόμα και ανάμεσα σε άλλα όμοια, εμείς μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε χρησιμοποιώντας την καρδιά μας, τους δεσμούς που έχουμε αναπτύξει μαζί τους. Το τριαντάφυλλο του Μικρού Πρίγκιπα διαφέρει από όλα τα άλλα αν και είναι όμοιο με χιλιάδες άλλα. Αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι ο δεσμός που έχει δημιουργήσει με το Μικρό Πρίγκιπα.
Η σημασία της φιλίας για τη ζωή όλων των ανθρώπων είναι πολύ μεγάλη. Αυτό το μήνυμα μπορούμε να το εντοπίσουμε σε διάφορα σημεία του βιβλίου. Χαρακτηριστική φράση αποτελούν τα λόγια της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα ότι «...Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ’ αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους». Τα λόγια αυτά είναι συγκλονιστικά και εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη κοινωνία: την ποσοτικοποίηση των πάντων, την εμπορευματοποίηση, τον καταναλωτισμό, τη διάθεση του εύκολου πλουτισμού, την ευκολία των ηλεκτρονικών φίλων… Η ζωή χωρίς φίλους είναι «μονότονη» όπως λέει η αλεπού και γι’ αυτό η ζωή του Μικρού Πρίγκιπα ήταν γεμάτη μελαγχολία πριν εμφανιστεί το λουλούδι στον πλανήτη του.
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ:
• η σημασία της προσωπικής επαφής με τους ανθρώπους και τα πράγματα
• Το «ημέρωμα» : η καλλιέργεια μιας συναισθηματικής σχέσης.
• Η κοινωνικοποίηση και η συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού.
• Οι συμβολισμοί που κρύβονται πίσω από τους αφηγηματικούς ρόλους
ΔΟΜΗ
1η Ενότητα: “`Ετυχε όμως … στο γρασίδι, έκλαψε”. Η απογοήτευση του μικρού πρίγκιπα
2η Ενότητα: “Τότε είναι που παρουσιάστηκε … διακοπές”. Η εξημέρωση της αλεπούς
3η Ενότητα: “`Ετσι ο μικρός πρίγκιπας … για να το θυμάται”. Το μυστικό της αλεπούς
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ
Η κεντρική ιδέα του κειμένου είναι τα βαθιά αισθήματα που αναπτύσσονται μεταξύ δύο προσώπων ως αποτέλεσμα της γνωριμίας και του ιδιαίτερου δεσμού που συνάπτουν. Τα βαθιά αυτά αισθήματα είναι η αμοιβαία αγάπη και ο αμοιβαίος σεβασμός, καθώς και η εκτίμηση και η συμπάθεια που αισθάνεται ο ένας για τον άλλο.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Αφηγητής: αμέτοχος στην ιστορία ( ετεροδιηγητικός – παντογνώστης)
Εστίαση: μηδενική ( ο αφηγητής ξέρει περισσότερα από τα πρόσωπα)
Οπτική γωνία: εξωτερική ( αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο, είναι έξω από την ιστορία).
Αφηγηματικοί τρόποι: Κυρίαρχος ο διάλογος που προσφέρει ποικιλία, ζωντάνια, θεατρικότητα, παραστατικότητα, ενώ υπάρχουν και περιγραφή, αφήγηση, εσωτερικός μονόλογος, ελεύθερος πλάγιος λόγος για τις σκέψεις του μικρού πρίγκηπα
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Προσωποποιήσεις: ≪Είμαστε τριαντάφυλλα, είπαν τα τριαντάφυλλα≫, ≪Το λουλούδι του του είχε πει πως ήταν ένα μονάκριβο σ’ ολόκληρο το σύμπαν≫
Μεταφορές: ≪ να φορέσω στην καρδιά μου τα καλά της≫, « βαθιά λύπη τον γέμισε» , «είσαστε άδεια», « με την καρδιά βλέπεις καλά».
Παρομοιώσεις: ≪ η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη≫, ≪θα με κάνει να βγαίνω έξω απ’ τη φωλιά μου, σαν μια μουσική≫
Επαναλήψεις: ≪-Τι πάει να πει ≪ημερώσει≫;≫, ≪-Τι πάει να πει ≪ημερώσει≫;≫, ≪Και δε σ’ έχω ανάγκη. Μήτε κι εσύ μ’ έχεις ανάγκη≫, ≪Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο≫, ≪Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου…- Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό μου…≫.
Εικόνες: ≪Βλέπεις εκεί κάτω τα χωράφια με το στάρι;» «Εσύ όμως έχεις μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο ≫ (οπτικές), ≪θα μ’ αρέσει ν’ ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχυα≫ (ακουστική).
Αντιθέσεις: ≪Νόμιζα πως ήμουν πλούσιος, γιατί είχα δικό μου ένα μοναδικό στον κόσμο λουλούδι≫ - ≪και να που δεν έχω παρά ένα κοινό τριαντάφυλλο≫, ≪Ήταν μια αλεπού όμοια μ’ εκατό χιλιάδες άλλες≫ - ≪τώρα είναι μοναδική στον κόσμο≫, ≪μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά≫ - ≪Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια≫.
ΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ «ΜΙΚΡΟ ΠΡΙΓΚΗΠΑ»
Αφηγητής (Συγγραφέας)
Αφηγητής είναι ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος αφηγείται την ιστορία έξι χρόνια μετά «τη συνάντησή του» με το Μικρό Πρίγκιπα. Στόχος του είναι να παρουσιάσει μέσα από την ιστορία αυτή τη φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ τους καθώς και τα όσα έμαθε από αυτόν.
Μικρός Πρίγκηπας
Είναι ο κεντρικός ήρωας του παραμυθιού, αγνοεί και ζητά να μάθει, γι’ αυτό, θέτει συνεχώς ερωτήσεις. Χαρακτηρίζεται από αθωότητα. Ο διάλογος με την αλεπού τον κάνει συναισθηματικά ώριμο.
Παραπλανημένος , όπως ο σύγχρονος άνθρωπος που θεωρεί πως μοναδικό γι’αυτόν είναι κάθε υλικό αγαθό που δεν έχει κανένας άλλος. Άρα λειτουργεί εγωιστικά. Ο μικρός πρίγκιπας όμως είναι παιδί και η αγνότητα της ψυχής του του δημιουργεί μία τάση φιλομάθειας και ειλικρίνειας. Ψάχνει την αλήθεια και συμβολίζει τον άνθρωπο που περιπλανιέται για να γνωρίσει τον κόσμο ( « γυρεύω τους ανθρώπους») και να ψάξει τις κρυφές αλήθειες που δίνουν νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη (την ουσία των πραγμάτων). Πρόκειται για κάθε νέο άνθρωπο που ζητά να ανακαλύψει τη ζωή και την αγάπη. Το ταξίδι του συμβολίζει το «ταξίδι» όλων μας μέχρι να πάρουμε τις απαντήσεις σε όσα μας απασχολούν και να κατασταλάξουμε δημιουργώντας αξίες σταθερές μέσα από τις εμπειρίες μας
Ικανοποιείται με το μάθημα της αλεπούς και νιώθει πραγματικά ευτυχισμένος όταν ανακαλύπτει την αθέατη μέχρι τότε ουσία της αγάπης. Αυτό που κάνει τον Μικρό Πρίγκιπα να ξεχωρίζει είναι η ικανότητά του να αγαπά στον υπέρτατο βαθμό. Η συνειδητοποίηση αυτής της αγάπης που κρύβει για το τριαντάφυλλό του, δίνει νόημα στη ζωή του. Ο Μικρός Πρίγκιπας έχει υπερφυσικά χαρακτηριστικά και ως σύμβολο αντιπροσωπεύει μέσα από την παιδικότητά του, την αθωότητα και την αγάπη.Πέρα όμως από την παιδική του αφέλεια παρουσιάζεται πολύ ώριμος ασκώντας κριτική σε όσους συναντά είτε στους αστεροειδείς είτε στη Γη.
Αλεπού
Η αλεπού παρουσιάζεται ξαφνικά όταν ο Μικρός Πρίγκιπας βρίσκεται στον τριανταφυλλόκηπο. Είναι από την αρχή πολύ φιλική με το Μικρό Πρίγκιπα. Του ζητά πολύ ευγενικά να την «ημερώσει» και η ίδια αναλαμβάνει τόσο το ρόλο του «εκπαιδευόμενου» όσο και το ρόλο του «εκπαιδευτή». Συμβολίζει την εξυπνάδα , την ανθρώπινη σοφία αλλά και την κρυφή ελπίδα του ανθρώπου να ξεφύγει από κάθε τι πονηρό και πανούργο όπως είναι τυπικά ο χαρακτήρας κάθε αλεπούς.Πράγματι η αλεπού του Εξυπερύ αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους που δίνουν αγάπη χωρίς ανταλλάγματα και εγωισμούς. Η ίδια εξηγεί στο μικρό πρίγκιπα την αξία των συναισθημάτων. Μαθαίνει στο μικρό πρίγκιπα ότι η ανθρώπινη ευτυχία βρίσκεται στην αναμονή του αγαπημένου προσώπου και στη φροντίδα γι’ αυτό.Τονίζει τη σημασία της συναισθηματικής επαφής και την αξία της φιλίας. Με την επιμονή και τη σοφία της η αλεπού βοηθάει το μικρό πρίγκιπα να κοινωνικοποιηθεί και να μάθει να ζει με άλλους, παίρνοντας χαρά μέσα από την επαφή με τα αγαπημένα του πρόσωπα. Έτσι, χάρη στην αλεπού, ο πρίγκιπας περνάει από: την άγνοια στη γνώση, τη μοναχική ζωή στη συντροφικότητα , από την ανευθυνότητα στην υπευθυνότητα, από την ανωριμότητα στη συναισθηματική ωριμότητα. Η σχέση που αναπτύσσει η αλεπού με το Μικρό Πρίγκιπα δεν έχει στοιχεία συμφέροντος και αποτελεί πρότυπο για όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Ο τρόπος ζωής και σκέψης της αλεπούς είναι αντίθετος από του σύγχρονου ανθρώπου και η ίδια θεωρεί ότι οι άνθρωποι πρέπει να συνδέονται με βαθιά αγάπη και ψυχική επαφή για να είναι ευτυχισμένοι. Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις και την εμπειρία της οδηγεί βήμα βήμα τον πρίγκιπα στην ενηλικίωση και κοινωνικοποίησή του.
Τριαντάφυλλο
Τα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την ομορφιά, που αρχικά μας γοητεύει, αλλά δεν είναι δυνατή από μόνη της να μας συγκινήσει, γιατί δεν την έχουμε κάνει δική μας, δεν την έχουμε ημερώσει. Το ένα και μοναδικό τριαντάφυλλο του μικρού πρίγκιπα συμβολίζει την ομορφιά εκείνη που μας συγκινεί προσωπικά πιο πολύ απ’ όλες, το αγαπημένο μας πρόσωπο με το οποίο μας δένουν ξεχωριστές στιγμές και κοινές εμπειρίες
Η παρουσία του μοναδικού τριαντάφυλλου σε ολόκληρο το έργο είναι πολύ σημαντική αν και παρουσιάζεται μόνο σε μερικές σελίδες. Ο εγωιστικός του χαρακτήρας με τις παραξενιές και τις απαιτήσεις οδηγούν το Μικρό Πρίγκιπα στην απόφαση να εγκαταλείψει τον πλανήτη του και να περιπλανηθεί στο σύμπαν. Ταυτόχρονα, η νοσταλγία του μικρού πρίγκιπα για το δικό του, «μοναδικό» τριαντάφυλλο,είναι η αιτία της επιθυμίας του για επιστροφή. Η επιλογή του λουλουδιού να είναι τριαντάφυλλο ίσως να συνδέεται και με το συμβολισμό του ως το λουλούδι της αγάπης. Αυτό το λουλούδι έχει ανθρώπινα χαρακτηριστικά: μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα (ομορφιά αλλά και αγκάθια). Με σημείο αναφοράς το λουλούδι, ο μικρός πρίγκιπας αντιλαμβάνεται ότι «την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια» και ότι η αγάπη στηρίζεται στην υπευθυνότητα για τον άλλο.
`Οταν ο μικρός πρίγκιπας πρωτοαντίκρισε τα χιλιάδες τριαντάφυλλα του τριανταφυλλόκηπου δάκρυσε γιατί κυριεύθηκε από βαθιά πίκρα και απογοήτευση. Νόμιζε πως το δικό του τριαντάφυλλο ήταν μοναδικό, ξεχωριστό. Ξαφνικά ανακάλυψε πως υπάρχουν χιλιάδες άλλα σαν και αυτό. Το τριαντάφυλλο του για το οποίο ήταν περήφανος ήταν ένα κοινό λουλούδι.
Η απογοήτευση του όμως θα μετατραπεί σε χαρά όταν αργότερα θα μάθει ότι καθετί είναι μοναδικό όταν το γνωρίσουμε καλύτερα, όταν αναπτύξουμε δεσμούς μ’ αυτό και ανθίσει η αγάπη.
Τα πολλά τριαντάφυλλα που αντικρύζει ο Μικρός Πρίγκιπας και κλονίζουν το συναισθηματικό δεσμό με το δικό του τριαντάφυλλο, συμβολίζουν όλους τους ανθρώπους γύρω μας οι οποίοι φαίνονται ίδιοι και αδιάφοροι. Αυτός που ξεχωρίζει ανάμεσά τους είναι ο φίλος μας που η μοναδικότητά του συμβολίζεται από το τριαντάφυλλο στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. («Αφού είναι αυτό που έβαλα κάτω από τη γυάλα.
Αφού είναι αυτό που προστάτεψα με το παραβάν. Αφού είναι αυτό που του σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από τις δυο ή τρεις, για να γίνουν πεταλούδες). Αφού είναι αυτό που τ' άκουσα να παραπονιέται ή να κομπάζει ή καμιά φορά και να σωπαίνει. Αφού είναι αυτό το δικό μου τριαντάφυλλο.») Ο φίλος μας, το δικό μας «τριαντάφυλλο» , είναι αυτός με τον οποίο σταδιακά διαμορφώσαμε μία στενή σχέση αγάπης και ψυχικής επικοινωνίας. Αυτά τα στοιχεία είναι που τον κάνουν να διαφέρει από τους υπόλοιπους ανθρώπους, από τα υπόλοιπα «τριαντάφυλλα». Η αγάπη νοηματοδοτεί τις σχέσεις και χαρίζει τη μοναδικότητα στην ύπαρξη του ανθρώπου. Μέσω αυτής της υπέροχης οδού πραγματώνεται η ευτυχία.
Το ημέρωμα: Σημαίνει « να δημιουργείς δεσμούς» όπως εξηγεί η αλεπού. Πρόκειται για τη μύηση στους κανόνες και στην ομορφιά της κοινωνικής ζωής. Χρειάζεται υπομονή και μέθοδο γιατί είναι η σταδιακή προσέγγιση κάποιου και η γνωριμία με αυτόν.(« Ο καιρός που έχασες για το τριαντάφυλλό σου είναι που το κάνει να έχει τόση σημασία»). Το ημέρωμα οδηγεί στην πραγματική φιλία χωρίς ιδιοτέλεια αποτελεί την προϋπόθεσή της. Πριν το ημέρωμα, όλα φαίνονται ίδια, όλα «τα τριαντάφυλλα» είναι πανομοιότυπα δηλαδή όλοι οι άνθρωποι φαίνονται ίδιοι, η ζωή είναι βαρετή και χωρίς νόημα. Μετά το ημέρωμα, νιώθεις απόλυτη ανάγκη για τον άλλο και είναι πια για σένα μοναδικός στον κόσμο.( «Αν όμως με ημερώσεις, ο ένας θα έχει την ανάγκη του άλλου. Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο...»). Η ζωή αποκτά νόημα και ομορφιά.(« Αν με ημερώσεις όμως, η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη.») Όταν ημερώσεις κάποιον, γίνεσαι υπεύθυνος γι’ αυτόν. («Απ' εδώ κι εμπρός θα είσαι για πάντα υπεύθυνος για εκείνο που έχεις ημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου..»). Αυτό είναι και το μυστικό της αλεπούς. Ημερώνω σημαίνει δημιουργώ δεσμούς. Η φιλική σχέση είναι μία εσωτερική , ψυχική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία , για ουσιαστική επαφή, για στενούς και ακλόνητους δεσμούς. ( «γυρεύω τους ανθρώπους»).
« Οι άνθρωποι έχουν τουφέκια» : άγρια δραστηριότητα του ανθρώπου, ο πόλεμος ( ο ίδιος ο συγγραφέας είναι θύμα του πολέμου). Ο άνθρωπος είναι εχθρός της αλεπούς. Αυτό δεν την εμποδίζει όμως να επιζητήσει τη φιλία του πρίγκιπα. Πανανθρώπινο αντιπολεμικό μήνυμα: κανείς δεν είναι πραγματικά εχθρός κανενός, οι ανθρώπινες σχέσεις μπορούν να δομηθούν ακόμα και ανάμεσα σε προαιώνιους εχθρούς που στερεότυπα , προκαταλήψεις , ρατσισμός και πεπαλαιωμένες διχόνοιες τους εμπόδιζαν μέχρι τώρα να δημιουργήσουν δεσμούς. Για παράδειγμα μία φιλία μεταξύ ενός Τούρκου και ενός Έλληνα, ενός ντόπιου και ενός ξένου, ενός λογικού και ενός «αλαφροϊσκιωτου».
« Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ' αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.» Υπαινιγμός στην απληστία του ανθρώπου και την αλλοτρίωσή του, που πιστεύει ότι όλα μπορεί να τα αγοράσει ακόμα και τη φιλία.
Έρημος
Η επιλογή του σκηνικού στη γη συνδέεται με την περιπέτεια του συγγραφέα στην έρημο της Λιβύης μετά την πτώση του αεροπλάνου του. Η απόφαση του να υιοθετήσει το σκηνικό αυτό μπορεί να συνδέεται άμεσα με τα μηνύματα που θέλει να μεταδώσει στους αναγνώστες.Η έρημος μπορεί να συμβολίζει την κυριαρχία της μοναξιάς. Σε τέτοιες στιγμές η ζωή αποκτά μουντά και μονότονα χρώματα και αναζητούμε τη χαρά όπως ακριβώς αναζητούμε το νερό στην έρημο. Η σωτηρία έρχεται μόνο μέσα από την αναζήτηση του ίδιου μας του εαυτού. Αν πετύχουμε σ’ αυτήν την αναζήτηση, τότε θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε έξω από την έρημο της ψυχής μας.
Η ΦΙΛΙΑ
Είναι το αποτέλεσμα του ημερώματος. Τα βασικά της γνωρίσματα, όπως προκύπτουν από το κείμενο, είναι:
α. η μοναδικότητα
β. ο ισχυρός ψυχικός δεσμός
γ. η αφοσίωση
δ. η αυτοθυσία
ε. η ευθύνη
Η αλεπού περιγράφει τη δυσάρεστη κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου, όσον αφορά τη φιλία: οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν φίλους.
Στις σημερινές κοινωνίες των μεγαλουπόλεων οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν πια ουσιαστικά μεταξύ τους και δε συνδέονται με δεσμούς φιλίας λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, της έλλειψης ελεύθερου χρόνου και της καχυποψίας. Σήμερα κυριαρχεί η πίστη στα υλικά αγαθά που παραμερίζει την ανάγκη για βαθιά ψυχική επαφή. Αν η φιλία ήταν υλικό αγαθό ίσως ήταν ευκολότερο να αποκτηθεί. Γι’αυτό με ειρωνική, πικρή και σαρκαστική διάθεση διαπιστώνει: «« Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ' αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.»
Ποιος θεωρείται καλός φίλος; Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά του ;
1. Να είναι μοναδικός για εμάς: « εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο»
2. Ο συναισθηματικός δεσμός: ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου ( ψυχική επαφή).
3. Πλήρης αφοσίωση: όπως περιποιήθηκε το τριαντάφυλλό του ο πρίγκιπας. Ίσως χρειαστεί να αυτοθυσιαστεί ( δεν μπορεί κανείς να πεθάνει για το χατήρι σας).
4. Είμαστε πάντα υπεύθυνοι για την πορεία των φίλων μας: Τους σκεφτόμαστε και τους νοιαζόμαστε («θα είσαι υπεύθυνος για εκείνο που έχεις ημερώσει»)
5. Το αποτέλεσμα της φιλίας: χωρίς φιλία η ζωή είναι μονότονη. Η φιλία προσφέρει χαρά, ομορφιά στη ζωή, αγωνία, λαχτάρα, ικανοποίηση, πληρότητα.
Το μυστικό της αλεπούς (≪μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά- Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια≫.)
- το αποκαλύπτει στο μικρό πρίγκιπα τη στιγμή του αποχωρισμού τους
- μόνο με την καρδιά, δηλαδή την αγάπη, μπορούμε να πλησιάσουμε κάποιον, να τον γνωρίσουμε και να γίνουμε φίλοι
- με τα μάτια και γενικότερα απλά τις αισθήσεις, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα
- την αληθινή ουσία των πραγμάτων τη γνωρίζουμε με την ψυχή
- μόνο με την καρδιά μπορείς να αγαπήσεις αληθινά
- ο χρόνος που αφιερώνει κανείς για να φροντίσει και να γνωρίσει το αγαπημένο πρόσωπο είναι αυτός που το κάνει μοναδικό
Είναι σημαντικό λοιπόν να αντιλαμβάνεται κανείς τα πράγματα γύρω του με την καρδιά και την ψυχή, χωρίς να παρασύρεται από όσα απλά βλέπει. Η δυνατότητα να βλέπει κανείς πέρα από την ύλη , πέρα από τα δεδομένα, αποτελεί για το συγγραφέα σημαντικό στοιχείο της ζωής των ανθρώπων. Τα πράγματα που αξίζουν βρίσκονται κρυμμένα και επειδή οι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στο τι βλέπουν, αυτό τους οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα. Αυτή η σημαντική ικανότητα θα μας βοηθήσει να δούμε την πραγματική ομορφιά ακόμη και στα πιο συνηθισμένα πράγματα.
ΠΗΓΕΣ: http://pierfilologia.blogspot.gr/2014/04/blog-post_1900.html
http://www.3gymagni.gr/index.php/sxoleio/b-taxi/neoelliniki-logotexnia-b/item/1019-%CE%BF-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%AF%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%8D
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5423/
http://1dim-agrin.ait.sch.gr/edidaskalia/pluginfile.php/96/mod_page/content/6/O_MIKROS_PRIGKIPAS_ebook_Downloaded_from_eBooks4Greeks.gr.pdf ή http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/05/A.-Saint-Exup%C3%A9ry-O-Mikros-Prigkipas.pdf
http://el.padlet.com/matoula1974/ljzmt91x9oa5
http://www.pi.ac.cy/pi/files/yap/anakoinoseis/logotexnia/G_A_O_Mikros_pringipas.pdf
http://www.odyssey.com.cy/main/default.aspx?tabID=138&itemID=1061&mid=927
http://alexgger.blogspot.gr/2013/05/blog-post_29.html
και προσωπικές σημειώσεις.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το κείμενο είναι απόσπασμα από τη νουβέλα* του Σαιντ - Εξυπερύ “Ο μικρός πρίγκιπας”, που γράφτηκε το 1943 και κυκλοφόρησε το 1948 μετά το θάνατο του. `Εχει μορφή παραμυθιού και η υπόθεση του είναι φανταστική. `Οπως στα παραμύθια έτσι κι εδώ τα ζώα και τα λουλούδια σκέφτονται, αισθάνονται και μιλούν.
Το έργο μεταφράστηκε στα ελληνικά από το Στρατή Τσίρκα, ο οποίος χρησιμοποιεί απλή γλώσσα χωρίς περιττές και περίτεχνες φράσεις. Ο διάλογος κυριαρχεί στο απόσπασμα αυτό και οι σκέψεις του συγγραφέα μπαίνουν στο στόμα του μικρού πρίγκιπα και της αλεπούς. `Ολη η υπόθεση διαδραματίζεται μέσα από τη διαρκή προσωποποίηση της αλεπούς και των λουλουδιών.
Το περιεχόμενο είναι συμβολικό- αλληγορικό – φιλοσοφικό και αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις.’Εχει στοιχεία αυτοβιογραφικά καθώς ο συγγραφέας είναι εξόριστος στην Αμερική εξαιτίας του Β’ παγκοσμιου πολέμου και μοιάζει με τον πρίγκιπα που και αυτός βρίσκεται στη γη, πολύ μακριά από τον πλανήτη του. Η πλοκή και τα θέματα διαπλέκονται με χαρακτηριστικά γεγονότα της ζωής του συγγραφέα. Πίσω από αυτόν το φανταστικό κόσμο που πλάθει ο συγγραφέας, κρύβεται ένας μεγάλος προβληματισμός για τον άνθρωπο, τις αξίες, τους στόχους, το ρόλο του στη ζωή και τα συναισθήματά του. Τα θέματα κρύβουν σύμβολα και αναδεικνύουν τη δύναμη της αγάπης και την αξία της ειρήνης. Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση με την αγωνία του συγγραφέα για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου γράφτηκε το συγκεκριμένο βιβλίο.
Η περιγραφή είναι απλή, λυρική και γλαφυρή όπως στα παραμύθια. Μπορούμε να εντοπίσουμε και άλλα στοιχεία του κειμένου που θυμίζουν παραμύθι όπως ο ψυχαγωγικός σκοπός του , οι εξωπραγματικές και υπερφυσικές υποστάσεις όπως η αλεπού που διαθέτει την ικανότητα του λόγου, ο πρίγκιπας που προέρχεται από άλλο πλανήτη κλπ και η απροσδιοριστία του τόπου και του χρόνου ( γεγονός που προσδίδει διαχρονικότητα στα διδάγματα του έργου). Επιπλέον υπάρχει περιπέτεια, γρήγορος ρυθμός, διάλογος που προωθεί την εξέλιξη, η γλώσσα είναι απλή και κατανοητή ενώ είναι έντονα το στοιχείο του διδακτισμού και κυριαρχούν η προσωποποίηση, οι συμβολισμοί και η αλληγορία. Ταυτόχρονα όμως το έργο διαφοροποιείται από τα παραμύθια στα ακόλουθα σημεία: Η έκτασή του είναι μεγάλη, γνωρίζουμε το δημιουργό ενώ στα παραμύθια μας είναι άγνωστος, το κείμενο περιέχει βαθυστόχαστες αναλύσεις και υψηλά νοήματα, ενώ παρουσιάζει μία αλεπού όχι πονηρή όπως την γνωρίζουμε από τη λαϊκή μας παράδοση αλλά σοφή, με στοχαστική διάθεση και ανθρωπιά. Τέλος παραβιάζεται η γραμμική οργάνωση του χρόνου. Ο «Μικρός Πρίγκιπας» ανήκει στην κατηγορία του έντεχνου παραμυθιού και όχι του παραδοσιακού.
Ο χρόνος εξελίσσεται γραμμικά, με εξαίρεση δύο αναδρομικές αφηγήσεις και μια πρόδρομη υποθετική αφήγηση στα λόγια του μικρού πρίγκηπα. Στα λόγια της αλεπούς παρατηρείται η χρήση της θαμιστικής αφήγησης. (πρόκειται για τµήµατα της αφήγησης, όπου γεγονότα τα οποία στην ιστορία συνέβαιναν πανοµοιότυπα πολλές φορές, στην αφήγηση παρουσιάζονται µία φορά,. συνήθως σε χρόνο παρατατικό).
Ύφος-γλώσσα : Η γραφή είναι συμβολική για τις ανθρώπινες σχέσεις και το ύφος είναι απλό, λυρικό-ποιητικό και γλαφυρό στα σημεία που στοχάζεται. Το απόσπασμα περιέχει βαθιά στοχαστικότητα η οποία δεν εκδηλώνεται με φραστικές εξάρσεις, αλλά υποκρύπτεται στην παιδική αθωότητα του μικρού πρίγκιπα και στο ήρεμο αλλά στοχαστικό ύφος της αλεπούς. Οι χρόνοι που κυριαρχούν είναι ο ενεστώτας και ο αόριστος.
* νουβέλα: ένα από τα τρία βασικά είδη της αφηγηματικής πεζογραφίας(μαζί με το διήγημα και το μυθιστόρημα) Ως προς την έκταση τοποθετείται ανάμεσα στα δύο προηγούμενα.Εξιστορεί κυρίως γεγονότα της εποχής κατά την οποία γράφτηκε.Ο συγγραφέας ρίχνει το βάρος στην ηθογράφηση και την ψυχογράφηση των χαρακτήρων, αλλά δεν εμβαθύνει εξίσου στην πλοκή.
ΝΟΗΜΑ
Πρόκειται για φανταστική υπόθεση στην οποία ο συγγραφέας πέφτει με το αεροπλάνο του* -που έχει πάθει βλάβη- στην έρημο. Εκεί συναντά ένα ασυνήθιστο παιδί (το Μικρό Πρίγκιπα),που κατά έναν παράξενο τρόπο είχε προσγειωθεί στο ίδιο σημείο, γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο αφηγητής μαθαίνει πολλά από τον καινούργιο του φίλο: τις περιπλανήσεις του σε άλλους πλανήτες, τις συναντήσεις του και τα συμπεράσματά του.Και ο μικρός Πρίγκηπας μαθαίνει για την αξία της αγάπης. Η ιστορία του βιβλίου ολοκληρώνεται με την επιστροφή του Μικρού Πρίγκιπα στον πλανήτη του, κοντά στο τριαντάφυλλό του. Στον επίλογο, ο συγγραφέας εκφράζει το μεγάλο κενό που νιώθει από τη φυγή του μικρού πρωταγωνιστή.
*ο συγγραφέας είχε στη ζωή του ένα παρόμοιο ατύχημα, το 1935 όταν χάθηκε με τους συνεργάτες του στην έρημο της Λιβύης και μετά από τρεις μέρες περιπλάνηση μεταφέρθηκαν στο Κάιρο από ένα καραβάνι.
Ανάλυση
Στο απόσπασμα ο μικρός πρίγκιπας ψάχνει την αλήθεια , περιπλανιέται στους πλανήτες και φτάνοντας στη γη ανακαλύπτει ένα τριανταφυλλόκηπο και ξαφνικά καταλαβαίνει ότι το λουλούδι του που τόσο αγαπούσε και με το οποίο είχε συνδεθεί, δεν είναι μοναδικό. Πικραίνεται όταν ανακαλύπτει πως υπάρχουν χιλιάδες άλλα τέτοια. Τότε εμφανίζεται η αλεπού την οποία προσκαλεί για να παίξουν. Αυτή αρνείται λέγοντας πως δεν την έχουν ημερώσει. Ο μικρός πρίγκιπας ζητά και μαθαίνει τι σημαίνει ημέρωμα και ότι μ’ αυτό, με τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των δύο - αυτού που ημερώνεται και αυτού που ημερώνει - μπορεί ν’ αλλάξει η ζωή τους. Η αλεπού, λοιπόν, ζητά από το μικρό πρίγκιπα να την ημερώσει και του εξηγεί πως μ’ αυτό τον τρόπο η σχέση τους θα είναι ιδιαίτερη. Δεν θα τρέχει η αλεπού να φύγει σαν ακούει το περπάτημα του, αλλά αντίθετα η συνάντηση τους θα είναι σαν μια μουσική και θα της προκαλεί μεγάλη χαρά.
Τότε ο μικρός πρίγκιπας αντιλαμβάνεται τι ήταν αυτό που τον συνέδεε με το τριαντάφυλλο του και ότι ήταν πράγματι μοναδικό. `Ετσι αρχίζει το ημέρωμα της αλεπούς με το μικρό πρίγκιπα. Συναντούνται και την άλλη μέρα και η αλεπού εκφράζει την ανείπωτη χαρά η οποία την πλημμυρίζει πριν και κατά τις συναντήσεις τους.
Ο μικρός πρίγκιπας είναι τώρα σίγουρος για το τι μπορεί να προσφέρει ένας δεσμός. Πηγαίνει λοιπόν στα τριαντάφυλλα και ξεκάθαρα τους λεει πως δεν έχουν τίποτε το ιδιαίτερο, πως είναι άδεια και μάταια γιατί κανείς δεν τα είχε ημερώσει. Ενώ το δικό του τριαντάφυλλο είναι ξεχωριστό, είναι μοναδικό, γιατί πολλά τους δένουν μαζί. Έτσι ο μικρός πρίγκιπας έμαθε από την αλεπού πως ό,τι αγαπάμε βαθιά , αυτό είναι μοναδικό. Η ψυχική επαφή είναι αυτό που κάνει κάθετι μοναδικό. Αποκτιέται όμως σιγά σιγά και υπομονετικά. Όπως ημέρωσε την ίδια και την έκανε ευτυχισμένη. Συνεπώς ευτυχισμένος είναι αυτός που προσφέρει αγάπη και παίρνει αγάπη.
Μετά απ’ αυτά ξαναγυρίζει στην αλεπού, η οποία του αποκαλύπτει πλέον το μυστικό της : “Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια”. Την ουσία την βλέπουν μόνο τα μάτια της ψυχής. Αυτή η σημαντική ικανότητα θα μας βοηθήσει να δούμε την πραγματική ομορφιά ακόμη και στα πιο συνηθισμένα πράγματα.Το μάθημα που δίνει η αλεπού, «να βλέπεις με την καρδιά», αλλάζει τον τρόπο σκέψης του Μικρού Πρίγκιπα και είναι πλέον έτοιμος να σταματήσει τις περιπλανήσεις του και να επιστρέψει στον πλανήτη και στο λουλούδι του. Ο μικρός πρίγκιπας κράτησε βαθιά μέσα του αυτό το μυστικό σα φυλαχτό.
Μια άλλη πτυχή του μαθήματος της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα είναι το θέμα της φιλίας και ο τρόπος με τον οποίο κτίζεται.Η διαδικασία αυτή αφορά το «ημέρωμα» και η αλεπού εξηγεί στο Μικρό Πρίγκιπα τα στοιχεία που πρέπει να την χαρακτηρίζουν. Μια φιλία δημιουργείται μέσα από την καλή διάθεση, την αγάπη, την αφοσίωση, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, την κατανόηση και την υπευθυνότητα απέναντι στον άλλο. Τέλος, για να αναπτυχθεί η φιλία θα πρέπει να επενδυθεί χρόνος και ενέργεια (υπομονή, σιωπή, προσήλωση, ακρίβεια, συνέπεια, προσμονή). Ο δεσμός που έχει αναπτύξει ο Μικρός Πρίγκιπας με το τριαντάφυλλό του αποτελεί το παράδειγμα μιας σχέσης ζωής. Το μάθημα από την αλεπού βοήθησε το Μικρό Πρίγκιπα να συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική είναι η φιλία του με το τριαντάφυλλο με αποτέλεσμα να αποφασίσει να γυρίσει πίσω κοντά του. Γνωρίζει ότι το τριαντάφυλλό του δεν έχει την επιθυμητή συμπεριφορά, αλλά αντιλαμβάνεται ότι αυτό που έχει σημασία είναι αυτό που εσύ προσφέρεις και όχι το αντάλλαγμα που θα σου δοθεί.
Οι φίλοι είναι μοναδικοί στον κόσμο όπως μοναδικό είναι και οτιδήποτε με το οποίο δημιουργούμε δεσμούς. Μοναδικά πράγματα στον κόσμο είναι αυτά που έχουν για μας σημασία. Ακόμα και ανάμεσα σε άλλα όμοια, εμείς μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε χρησιμοποιώντας την καρδιά μας, τους δεσμούς που έχουμε αναπτύξει μαζί τους. Το τριαντάφυλλο του Μικρού Πρίγκιπα διαφέρει από όλα τα άλλα αν και είναι όμοιο με χιλιάδες άλλα. Αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι ο δεσμός που έχει δημιουργήσει με το Μικρό Πρίγκιπα.
Η σημασία της φιλίας για τη ζωή όλων των ανθρώπων είναι πολύ μεγάλη. Αυτό το μήνυμα μπορούμε να το εντοπίσουμε σε διάφορα σημεία του βιβλίου. Χαρακτηριστική φράση αποτελούν τα λόγια της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα ότι «...Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ’ αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους». Τα λόγια αυτά είναι συγκλονιστικά και εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη κοινωνία: την ποσοτικοποίηση των πάντων, την εμπορευματοποίηση, τον καταναλωτισμό, τη διάθεση του εύκολου πλουτισμού, την ευκολία των ηλεκτρονικών φίλων… Η ζωή χωρίς φίλους είναι «μονότονη» όπως λέει η αλεπού και γι’ αυτό η ζωή του Μικρού Πρίγκιπα ήταν γεμάτη μελαγχολία πριν εμφανιστεί το λουλούδι στον πλανήτη του.
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ:
• η σημασία της προσωπικής επαφής με τους ανθρώπους και τα πράγματα
• Το «ημέρωμα» : η καλλιέργεια μιας συναισθηματικής σχέσης.
• Η κοινωνικοποίηση και η συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού.
• Οι συμβολισμοί που κρύβονται πίσω από τους αφηγηματικούς ρόλους
ΔΟΜΗ
1η Ενότητα: “`Ετυχε όμως … στο γρασίδι, έκλαψε”. Η απογοήτευση του μικρού πρίγκιπα
2η Ενότητα: “Τότε είναι που παρουσιάστηκε … διακοπές”. Η εξημέρωση της αλεπούς
3η Ενότητα: “`Ετσι ο μικρός πρίγκιπας … για να το θυμάται”. Το μυστικό της αλεπούς
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ
Η κεντρική ιδέα του κειμένου είναι τα βαθιά αισθήματα που αναπτύσσονται μεταξύ δύο προσώπων ως αποτέλεσμα της γνωριμίας και του ιδιαίτερου δεσμού που συνάπτουν. Τα βαθιά αυτά αισθήματα είναι η αμοιβαία αγάπη και ο αμοιβαίος σεβασμός, καθώς και η εκτίμηση και η συμπάθεια που αισθάνεται ο ένας για τον άλλο.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Αφηγητής: αμέτοχος στην ιστορία ( ετεροδιηγητικός – παντογνώστης)
Εστίαση: μηδενική ( ο αφηγητής ξέρει περισσότερα από τα πρόσωπα)
Οπτική γωνία: εξωτερική ( αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο, είναι έξω από την ιστορία).
Αφηγηματικοί τρόποι: Κυρίαρχος ο διάλογος που προσφέρει ποικιλία, ζωντάνια, θεατρικότητα, παραστατικότητα, ενώ υπάρχουν και περιγραφή, αφήγηση, εσωτερικός μονόλογος, ελεύθερος πλάγιος λόγος για τις σκέψεις του μικρού πρίγκηπα
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Προσωποποιήσεις: ≪Είμαστε τριαντάφυλλα, είπαν τα τριαντάφυλλα≫, ≪Το λουλούδι του του είχε πει πως ήταν ένα μονάκριβο σ’ ολόκληρο το σύμπαν≫
Μεταφορές: ≪ να φορέσω στην καρδιά μου τα καλά της≫, « βαθιά λύπη τον γέμισε» , «είσαστε άδεια», « με την καρδιά βλέπεις καλά».
Παρομοιώσεις: ≪ η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη≫, ≪θα με κάνει να βγαίνω έξω απ’ τη φωλιά μου, σαν μια μουσική≫
Επαναλήψεις: ≪-Τι πάει να πει ≪ημερώσει≫;≫, ≪-Τι πάει να πει ≪ημερώσει≫;≫, ≪Και δε σ’ έχω ανάγκη. Μήτε κι εσύ μ’ έχεις ανάγκη≫, ≪Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο≫, ≪Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου…- Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό μου…≫.
Εικόνες: ≪Βλέπεις εκεί κάτω τα χωράφια με το στάρι;» «Εσύ όμως έχεις μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο ≫ (οπτικές), ≪θα μ’ αρέσει ν’ ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχυα≫ (ακουστική).
Αντιθέσεις: ≪Νόμιζα πως ήμουν πλούσιος, γιατί είχα δικό μου ένα μοναδικό στον κόσμο λουλούδι≫ - ≪και να που δεν έχω παρά ένα κοινό τριαντάφυλλο≫, ≪Ήταν μια αλεπού όμοια μ’ εκατό χιλιάδες άλλες≫ - ≪τώρα είναι μοναδική στον κόσμο≫, ≪μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά≫ - ≪Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια≫.
ΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ «ΜΙΚΡΟ ΠΡΙΓΚΗΠΑ»
Αφηγητής (Συγγραφέας)
Αφηγητής είναι ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος αφηγείται την ιστορία έξι χρόνια μετά «τη συνάντησή του» με το Μικρό Πρίγκιπα. Στόχος του είναι να παρουσιάσει μέσα από την ιστορία αυτή τη φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ τους καθώς και τα όσα έμαθε από αυτόν.
Μικρός Πρίγκηπας
Είναι ο κεντρικός ήρωας του παραμυθιού, αγνοεί και ζητά να μάθει, γι’ αυτό, θέτει συνεχώς ερωτήσεις. Χαρακτηρίζεται από αθωότητα. Ο διάλογος με την αλεπού τον κάνει συναισθηματικά ώριμο.
Παραπλανημένος , όπως ο σύγχρονος άνθρωπος που θεωρεί πως μοναδικό γι’αυτόν είναι κάθε υλικό αγαθό που δεν έχει κανένας άλλος. Άρα λειτουργεί εγωιστικά. Ο μικρός πρίγκιπας όμως είναι παιδί και η αγνότητα της ψυχής του του δημιουργεί μία τάση φιλομάθειας και ειλικρίνειας. Ψάχνει την αλήθεια και συμβολίζει τον άνθρωπο που περιπλανιέται για να γνωρίσει τον κόσμο ( « γυρεύω τους ανθρώπους») και να ψάξει τις κρυφές αλήθειες που δίνουν νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη (την ουσία των πραγμάτων). Πρόκειται για κάθε νέο άνθρωπο που ζητά να ανακαλύψει τη ζωή και την αγάπη. Το ταξίδι του συμβολίζει το «ταξίδι» όλων μας μέχρι να πάρουμε τις απαντήσεις σε όσα μας απασχολούν και να κατασταλάξουμε δημιουργώντας αξίες σταθερές μέσα από τις εμπειρίες μας
Ικανοποιείται με το μάθημα της αλεπούς και νιώθει πραγματικά ευτυχισμένος όταν ανακαλύπτει την αθέατη μέχρι τότε ουσία της αγάπης. Αυτό που κάνει τον Μικρό Πρίγκιπα να ξεχωρίζει είναι η ικανότητά του να αγαπά στον υπέρτατο βαθμό. Η συνειδητοποίηση αυτής της αγάπης που κρύβει για το τριαντάφυλλό του, δίνει νόημα στη ζωή του. Ο Μικρός Πρίγκιπας έχει υπερφυσικά χαρακτηριστικά και ως σύμβολο αντιπροσωπεύει μέσα από την παιδικότητά του, την αθωότητα και την αγάπη.Πέρα όμως από την παιδική του αφέλεια παρουσιάζεται πολύ ώριμος ασκώντας κριτική σε όσους συναντά είτε στους αστεροειδείς είτε στη Γη.
Αλεπού
Η αλεπού παρουσιάζεται ξαφνικά όταν ο Μικρός Πρίγκιπας βρίσκεται στον τριανταφυλλόκηπο. Είναι από την αρχή πολύ φιλική με το Μικρό Πρίγκιπα. Του ζητά πολύ ευγενικά να την «ημερώσει» και η ίδια αναλαμβάνει τόσο το ρόλο του «εκπαιδευόμενου» όσο και το ρόλο του «εκπαιδευτή». Συμβολίζει την εξυπνάδα , την ανθρώπινη σοφία αλλά και την κρυφή ελπίδα του ανθρώπου να ξεφύγει από κάθε τι πονηρό και πανούργο όπως είναι τυπικά ο χαρακτήρας κάθε αλεπούς.Πράγματι η αλεπού του Εξυπερύ αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους που δίνουν αγάπη χωρίς ανταλλάγματα και εγωισμούς. Η ίδια εξηγεί στο μικρό πρίγκιπα την αξία των συναισθημάτων. Μαθαίνει στο μικρό πρίγκιπα ότι η ανθρώπινη ευτυχία βρίσκεται στην αναμονή του αγαπημένου προσώπου και στη φροντίδα γι’ αυτό.Τονίζει τη σημασία της συναισθηματικής επαφής και την αξία της φιλίας. Με την επιμονή και τη σοφία της η αλεπού βοηθάει το μικρό πρίγκιπα να κοινωνικοποιηθεί και να μάθει να ζει με άλλους, παίρνοντας χαρά μέσα από την επαφή με τα αγαπημένα του πρόσωπα. Έτσι, χάρη στην αλεπού, ο πρίγκιπας περνάει από: την άγνοια στη γνώση, τη μοναχική ζωή στη συντροφικότητα , από την ανευθυνότητα στην υπευθυνότητα, από την ανωριμότητα στη συναισθηματική ωριμότητα. Η σχέση που αναπτύσσει η αλεπού με το Μικρό Πρίγκιπα δεν έχει στοιχεία συμφέροντος και αποτελεί πρότυπο για όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Ο τρόπος ζωής και σκέψης της αλεπούς είναι αντίθετος από του σύγχρονου ανθρώπου και η ίδια θεωρεί ότι οι άνθρωποι πρέπει να συνδέονται με βαθιά αγάπη και ψυχική επαφή για να είναι ευτυχισμένοι. Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις και την εμπειρία της οδηγεί βήμα βήμα τον πρίγκιπα στην ενηλικίωση και κοινωνικοποίησή του.
Τριαντάφυλλο
Τα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την ομορφιά, που αρχικά μας γοητεύει, αλλά δεν είναι δυνατή από μόνη της να μας συγκινήσει, γιατί δεν την έχουμε κάνει δική μας, δεν την έχουμε ημερώσει. Το ένα και μοναδικό τριαντάφυλλο του μικρού πρίγκιπα συμβολίζει την ομορφιά εκείνη που μας συγκινεί προσωπικά πιο πολύ απ’ όλες, το αγαπημένο μας πρόσωπο με το οποίο μας δένουν ξεχωριστές στιγμές και κοινές εμπειρίες
Η παρουσία του μοναδικού τριαντάφυλλου σε ολόκληρο το έργο είναι πολύ σημαντική αν και παρουσιάζεται μόνο σε μερικές σελίδες. Ο εγωιστικός του χαρακτήρας με τις παραξενιές και τις απαιτήσεις οδηγούν το Μικρό Πρίγκιπα στην απόφαση να εγκαταλείψει τον πλανήτη του και να περιπλανηθεί στο σύμπαν. Ταυτόχρονα, η νοσταλγία του μικρού πρίγκιπα για το δικό του, «μοναδικό» τριαντάφυλλο,είναι η αιτία της επιθυμίας του για επιστροφή. Η επιλογή του λουλουδιού να είναι τριαντάφυλλο ίσως να συνδέεται και με το συμβολισμό του ως το λουλούδι της αγάπης. Αυτό το λουλούδι έχει ανθρώπινα χαρακτηριστικά: μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα (ομορφιά αλλά και αγκάθια). Με σημείο αναφοράς το λουλούδι, ο μικρός πρίγκιπας αντιλαμβάνεται ότι «την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια» και ότι η αγάπη στηρίζεται στην υπευθυνότητα για τον άλλο.
`Οταν ο μικρός πρίγκιπας πρωτοαντίκρισε τα χιλιάδες τριαντάφυλλα του τριανταφυλλόκηπου δάκρυσε γιατί κυριεύθηκε από βαθιά πίκρα και απογοήτευση. Νόμιζε πως το δικό του τριαντάφυλλο ήταν μοναδικό, ξεχωριστό. Ξαφνικά ανακάλυψε πως υπάρχουν χιλιάδες άλλα σαν και αυτό. Το τριαντάφυλλο του για το οποίο ήταν περήφανος ήταν ένα κοινό λουλούδι.
Η απογοήτευση του όμως θα μετατραπεί σε χαρά όταν αργότερα θα μάθει ότι καθετί είναι μοναδικό όταν το γνωρίσουμε καλύτερα, όταν αναπτύξουμε δεσμούς μ’ αυτό και ανθίσει η αγάπη.
Τα πολλά τριαντάφυλλα που αντικρύζει ο Μικρός Πρίγκιπας και κλονίζουν το συναισθηματικό δεσμό με το δικό του τριαντάφυλλο, συμβολίζουν όλους τους ανθρώπους γύρω μας οι οποίοι φαίνονται ίδιοι και αδιάφοροι. Αυτός που ξεχωρίζει ανάμεσά τους είναι ο φίλος μας που η μοναδικότητά του συμβολίζεται από το τριαντάφυλλο στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. («Αφού είναι αυτό που έβαλα κάτω από τη γυάλα.
Αφού είναι αυτό που προστάτεψα με το παραβάν. Αφού είναι αυτό που του σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από τις δυο ή τρεις, για να γίνουν πεταλούδες). Αφού είναι αυτό που τ' άκουσα να παραπονιέται ή να κομπάζει ή καμιά φορά και να σωπαίνει. Αφού είναι αυτό το δικό μου τριαντάφυλλο.») Ο φίλος μας, το δικό μας «τριαντάφυλλο» , είναι αυτός με τον οποίο σταδιακά διαμορφώσαμε μία στενή σχέση αγάπης και ψυχικής επικοινωνίας. Αυτά τα στοιχεία είναι που τον κάνουν να διαφέρει από τους υπόλοιπους ανθρώπους, από τα υπόλοιπα «τριαντάφυλλα». Η αγάπη νοηματοδοτεί τις σχέσεις και χαρίζει τη μοναδικότητα στην ύπαρξη του ανθρώπου. Μέσω αυτής της υπέροχης οδού πραγματώνεται η ευτυχία.
Το ημέρωμα: Σημαίνει « να δημιουργείς δεσμούς» όπως εξηγεί η αλεπού. Πρόκειται για τη μύηση στους κανόνες και στην ομορφιά της κοινωνικής ζωής. Χρειάζεται υπομονή και μέθοδο γιατί είναι η σταδιακή προσέγγιση κάποιου και η γνωριμία με αυτόν.(« Ο καιρός που έχασες για το τριαντάφυλλό σου είναι που το κάνει να έχει τόση σημασία»). Το ημέρωμα οδηγεί στην πραγματική φιλία χωρίς ιδιοτέλεια αποτελεί την προϋπόθεσή της. Πριν το ημέρωμα, όλα φαίνονται ίδια, όλα «τα τριαντάφυλλα» είναι πανομοιότυπα δηλαδή όλοι οι άνθρωποι φαίνονται ίδιοι, η ζωή είναι βαρετή και χωρίς νόημα. Μετά το ημέρωμα, νιώθεις απόλυτη ανάγκη για τον άλλο και είναι πια για σένα μοναδικός στον κόσμο.( «Αν όμως με ημερώσεις, ο ένας θα έχει την ανάγκη του άλλου. Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο...»). Η ζωή αποκτά νόημα και ομορφιά.(« Αν με ημερώσεις όμως, η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη.») Όταν ημερώσεις κάποιον, γίνεσαι υπεύθυνος γι’ αυτόν. («Απ' εδώ κι εμπρός θα είσαι για πάντα υπεύθυνος για εκείνο που έχεις ημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου..»). Αυτό είναι και το μυστικό της αλεπούς. Ημερώνω σημαίνει δημιουργώ δεσμούς. Η φιλική σχέση είναι μία εσωτερική , ψυχική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία , για ουσιαστική επαφή, για στενούς και ακλόνητους δεσμούς. ( «γυρεύω τους ανθρώπους»).
« Οι άνθρωποι έχουν τουφέκια» : άγρια δραστηριότητα του ανθρώπου, ο πόλεμος ( ο ίδιος ο συγγραφέας είναι θύμα του πολέμου). Ο άνθρωπος είναι εχθρός της αλεπούς. Αυτό δεν την εμποδίζει όμως να επιζητήσει τη φιλία του πρίγκιπα. Πανανθρώπινο αντιπολεμικό μήνυμα: κανείς δεν είναι πραγματικά εχθρός κανενός, οι ανθρώπινες σχέσεις μπορούν να δομηθούν ακόμα και ανάμεσα σε προαιώνιους εχθρούς που στερεότυπα , προκαταλήψεις , ρατσισμός και πεπαλαιωμένες διχόνοιες τους εμπόδιζαν μέχρι τώρα να δημιουργήσουν δεσμούς. Για παράδειγμα μία φιλία μεταξύ ενός Τούρκου και ενός Έλληνα, ενός ντόπιου και ενός ξένου, ενός λογικού και ενός «αλαφροϊσκιωτου».
« Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ' αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.» Υπαινιγμός στην απληστία του ανθρώπου και την αλλοτρίωσή του, που πιστεύει ότι όλα μπορεί να τα αγοράσει ακόμα και τη φιλία.
Έρημος
Η επιλογή του σκηνικού στη γη συνδέεται με την περιπέτεια του συγγραφέα στην έρημο της Λιβύης μετά την πτώση του αεροπλάνου του. Η απόφαση του να υιοθετήσει το σκηνικό αυτό μπορεί να συνδέεται άμεσα με τα μηνύματα που θέλει να μεταδώσει στους αναγνώστες.Η έρημος μπορεί να συμβολίζει την κυριαρχία της μοναξιάς. Σε τέτοιες στιγμές η ζωή αποκτά μουντά και μονότονα χρώματα και αναζητούμε τη χαρά όπως ακριβώς αναζητούμε το νερό στην έρημο. Η σωτηρία έρχεται μόνο μέσα από την αναζήτηση του ίδιου μας του εαυτού. Αν πετύχουμε σ’ αυτήν την αναζήτηση, τότε θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε έξω από την έρημο της ψυχής μας.
Η ΦΙΛΙΑ
Είναι το αποτέλεσμα του ημερώματος. Τα βασικά της γνωρίσματα, όπως προκύπτουν από το κείμενο, είναι:
α. η μοναδικότητα
β. ο ισχυρός ψυχικός δεσμός
γ. η αφοσίωση
δ. η αυτοθυσία
ε. η ευθύνη
Η αλεπού περιγράφει τη δυσάρεστη κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου, όσον αφορά τη φιλία: οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν φίλους.
Στις σημερινές κοινωνίες των μεγαλουπόλεων οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν πια ουσιαστικά μεταξύ τους και δε συνδέονται με δεσμούς φιλίας λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, της έλλειψης ελεύθερου χρόνου και της καχυποψίας. Σήμερα κυριαρχεί η πίστη στα υλικά αγαθά που παραμερίζει την ανάγκη για βαθιά ψυχική επαφή. Αν η φιλία ήταν υλικό αγαθό ίσως ήταν ευκολότερο να αποκτηθεί. Γι’αυτό με ειρωνική, πικρή και σαρκαστική διάθεση διαπιστώνει: «« Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ' αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.»
Ποιος θεωρείται καλός φίλος; Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά του ;
1. Να είναι μοναδικός για εμάς: « εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο»
2. Ο συναισθηματικός δεσμός: ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου ( ψυχική επαφή).
3. Πλήρης αφοσίωση: όπως περιποιήθηκε το τριαντάφυλλό του ο πρίγκιπας. Ίσως χρειαστεί να αυτοθυσιαστεί ( δεν μπορεί κανείς να πεθάνει για το χατήρι σας).
4. Είμαστε πάντα υπεύθυνοι για την πορεία των φίλων μας: Τους σκεφτόμαστε και τους νοιαζόμαστε («θα είσαι υπεύθυνος για εκείνο που έχεις ημερώσει»)
5. Το αποτέλεσμα της φιλίας: χωρίς φιλία η ζωή είναι μονότονη. Η φιλία προσφέρει χαρά, ομορφιά στη ζωή, αγωνία, λαχτάρα, ικανοποίηση, πληρότητα.
Το μυστικό της αλεπούς (≪μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά- Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια≫.)
- το αποκαλύπτει στο μικρό πρίγκιπα τη στιγμή του αποχωρισμού τους
- μόνο με την καρδιά, δηλαδή την αγάπη, μπορούμε να πλησιάσουμε κάποιον, να τον γνωρίσουμε και να γίνουμε φίλοι
- με τα μάτια και γενικότερα απλά τις αισθήσεις, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα
- την αληθινή ουσία των πραγμάτων τη γνωρίζουμε με την ψυχή
- μόνο με την καρδιά μπορείς να αγαπήσεις αληθινά
- ο χρόνος που αφιερώνει κανείς για να φροντίσει και να γνωρίσει το αγαπημένο πρόσωπο είναι αυτός που το κάνει μοναδικό
Είναι σημαντικό λοιπόν να αντιλαμβάνεται κανείς τα πράγματα γύρω του με την καρδιά και την ψυχή, χωρίς να παρασύρεται από όσα απλά βλέπει. Η δυνατότητα να βλέπει κανείς πέρα από την ύλη , πέρα από τα δεδομένα, αποτελεί για το συγγραφέα σημαντικό στοιχείο της ζωής των ανθρώπων. Τα πράγματα που αξίζουν βρίσκονται κρυμμένα και επειδή οι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στο τι βλέπουν, αυτό τους οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα. Αυτή η σημαντική ικανότητα θα μας βοηθήσει να δούμε την πραγματική ομορφιά ακόμη και στα πιο συνηθισμένα πράγματα.
|
ΠΗΓΕΣ: http://pierfilologia.blogspot.gr/2014/04/blog-post_1900.html
http://www.3gymagni.gr/index.php/sxoleio/b-taxi/neoelliniki-logotexnia-b/item/1019-%CE%BF-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%AF%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%8D
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5423/
http://1dim-agrin.ait.sch.gr/edidaskalia/pluginfile.php/96/mod_page/content/6/O_MIKROS_PRIGKIPAS_ebook_Downloaded_from_eBooks4Greeks.gr.pdf ή http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/05/A.-Saint-Exup%C3%A9ry-O-Mikros-Prigkipas.pdf
http://el.padlet.com/matoula1974/ljzmt91x9oa5
http://www.pi.ac.cy/pi/files/yap/anakoinoseis/logotexnia/G_A_O_Mikros_pringipas.pdf
http://www.odyssey.com.cy/main/default.aspx?tabID=138&itemID=1061&mid=927
http://alexgger.blogspot.gr/2013/05/blog-post_29.html
και προσωπικές σημειώσεις.
