Θερμοπύλες:Ο Καβάφης αξιοποιώντας το ιστορικό γεγονός της μάχης των Θερμοπυλών, συνθέτει ένα ποίημα για να επαινέσει όσους θέτουν στη ζωή τους «Θερμοπύλες», όσους θέτουν δηλαδή κάποιον σημαντικό για εκείνους σκοπό και τον υπερασπίζονται μέχρι τέλους.
ΘΕΜΑ: H απόδοση τιμής στους ανθρώπους που μένουν πιστοί στις αξίες και στα ιδανικά τους και κρατούν ανυποχώρητη στάση ακόμη κι όταν προβλέπουν την ήττα.
ΘΕΜΑ: H απόδοση τιμής στους ανθρώπους που μένουν πιστοί στις αξίες και στα ιδανικά τους και κρατούν ανυποχώρητη στάση ακόμη κι όταν προβλέπουν την ήττα.
ΕΙΔΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: Επίγραμμα
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: Το ποίημα ανήκει στην κατηγορία των φιλοσοφικών -διδακτικών ποιημάτων με εγκωμιαστικό περιεχόμενο. Η αφορμή του είναι, βέβαια, ένα ιστορικό γεγονός, η μάχη των Θερμοπυλών.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: Το ποίημα ανήκει στην κατηγορία των φιλοσοφικών -διδακτικών ποιημάτων με εγκωμιαστικό περιεχόμενο. Η αφορμή του είναι, βέβαια, ένα ιστορικό γεγονός, η μάχη των Θερμοπυλών.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: Συμβολικός
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: ασυμβίβαστη πίστη στο χρέος και στον ηθικό κώδικα που θέτει ο άνθρωπος στη ζωή του.
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ:
Τιµή σε αυτούς που αγωνίστηκαν και πέθαναν ηρωικά
Το ήθος και η υψηλή συναίσθηση του χρέους
Η σθεναρή αντίσταση παρά την πλήρη επίγνωση για τις µοιραίες εξελίξεις
Τιµή σε αυτούς που αγωνίστηκαν και πέθαναν ηρωικά
Το ήθος και η υψηλή συναίσθηση του χρέους
Η σθεναρή αντίσταση παρά την πλήρη επίγνωση για τις µοιραίες εξελίξεις
ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
1η, στ.1-10: Απόδοση τιμής σε αυτούς που υπερασπίζοντυαι τα ιδανικά τους όπως οι ήρωες των Θερμοπυλών.
2η, στ. 11-14: Απόδοση περισσότερης τιμής σε αυτούς που συνεχίζουν να υπερασπίζονται τα ιδανικά τους ακόμη κι όταν ξέρουν πως θα προδοθούν και θα ηττηθούν.
ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ: Δύο διαφορετικές σε τόπο και χρόνο καταστάσεις (οι ήρωες των Θερμοπυλών –οι ήρωες της καθημερινής ζωής). Συγκεκριμένα:
Στους δύο πρώτους στίχους παραλληλίζονται οι Σπαρτιάτες υπερασπιστές Θερμοπυλών με εκείνους που στη ζωή τους όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες. Έτσι παραλληλίζονται οι ηθικές αξίες του ιστορικού παραδείγματος με τις ηθικές αξίες της σύγχρονης εποχής .
Στους στίχους 3-10 υπερισχύει ο β΄ όρος της αναλογίας (άτομα σύγχρονης εποχής)Στους στ 11-14 οι όροι της αναλογίας συγχωνεύονται, ο Εφιάλτης και οι Μήδοι είναι διαχρονικοί.
ΤΟ ΧΡΕΟΣ: οι ηθικές αξίες, όπως δικαιοσύνη, ευσπλαχνία, γενναιότητα, φιλαλήθεια τις οποίες εκείνοι έχουν τάξει ως καθήκον να υπερασπίζονται. Άρα οι Θερμοπύλες επεκτείνονται στη σφαίρα της καθημερινής ζωής και πράξης.
ΤΕΧΝΙΚΗ:
ΠΟΙΗΤΗΣ-ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ο ποιητής δίνει το λόγο σε ομιλητή που εκφέρει μονόλογο σε τρίτο πρόσωπο. Ο ομιλητής μιλάει με προοπτική του σήμερα, δηλ. οι Θερμοπύλες αποτελούν διαχρονικό σύμβολο.
Γ ΓΛΩΣΣΑ:
- Το ποίημα ακολουθεί την τεχνοτροπία του συμβολισμού.
Έχει τη μορφή διδακτικού μονολόγου που εκφωνείται από έναν ομιλητή, ενώ ο ποιητής δε συμμετέχει στα ποιητικά δρώμενα.Η παρένθεση του στίχου 12 έχει εμφατικό χαρακτήρα.ΠΟΙΗΤΗΣ-ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ο ποιητής δίνει το λόγο σε ομιλητή που εκφέρει μονόλογο σε τρίτο πρόσωπο. Ο ομιλητής μιλάει με προοπτική του σήμερα, δηλ. οι Θερμοπύλες αποτελούν διαχρονικό σύμβολο.
Γ ΓΛΩΣΣΑ:
Μεικτή, με στοιχεία της δημοτικής, της λόγιας γλώσσας καθώς και ιδιωματικών λέξεων και εκφράσεων που οφείλονται στην καταγωγή του ποιητή από την Πόλη ( όλες των τες πράξεις).Στο λεξιλόγιο κυριαρχούν τα ουσιαστικά , ενώ σημαντική θέση έχουν οι ενεργητικές μετοχές. Ο λόγος είναι εξαιρετικά λιτός , με ελάχιστα επίθετα (όσα υπάρχουν έχουν πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα).Η γλώσσα, είναι σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις ποιητικές συμβάσεις της εποχής.
ΥΦΟΣ: Υποβλητικό και στο τέλος αποκτά δραματική ένταση.
ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ: Το ποίημα αποτελείται από 14 ιαμβικούς ενδεκασύλλαβους ανομοιοκατάληκτους στίχους χωρισμένους σε δύο στροφικές ενότητες.
Ιαμβικός ρυθμός, αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά είναι δύσκολο να διακριθεί. Σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίας.
ΣΤΙΞΗ: Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης. Παίζουν ρόλο για το νόημα (π.χ. ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (π.χ. χαμήλωμα του τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: μεταφορές, επαναλήψεις
ΔΡΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:
Όρισαν: αποφάσισαν συνειδητά και εφάρμοσαν στη ζωή τους ηθικές αρχές μένοντας πιστοί στην απόφαση και στο χρέος.
Οι ηθικές αξίες που υπερασπίζονται : κατανόηση, δικαιοσύνη με συμπόνια για τον παραβάτη, γενναιότητα ως γενναιοδωρία και μεγαλοψυχία, αγάπη της αλήθειας με συγχώρεση προς τον ανειλικρινή, χωρίς πνεύμα αμείλικτο, με μετριοπάθεια και ανθρωπισμό.
Μεγαλύτερη τιμή σε όσους προβλέπουν την ήττα, έχουν δηλαδή την αρετή της σοφίας κι όμως επιμένουν να υπερασπίζονται τα ιδανικά τους, παρά την επερχόμενη κατάρρευση των ηθικών αρχών
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ:
α) Οι Θερμοπύλες αποτελούν σύμβολο αυτοθυσίας για την προάσπιση αξιών και ιδανικών. Εδώ συμβολίζουν το καθήκον που επιβάλλεται στον άνθρωπο κάθε εποχής όχι από την επιταγή του νόμου αλλά από το εσωτερικό του. Αυτό τον καθηλώνει στην εκπλήρωση του χρέους του ακόμη κι όταν γνωρίζει ότι όλα προοικονομούν την αποτυχία, την ήττα. (ανυποχώρητος αγώνας και αυτοθυσία για υπεράσπιση ιδανικών.)
β) Ο Εφιάλτης συμβολίζει την προδοσία (από εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες) που αναγκάζει τον άνθρωπο να απομακρυνθεί από τις αξίες και τα ιδανικά του τις εσωτερικές ανθρώπινες αδυναμίες, τους υλικούς πειρασμούς και τις ενάντιες εξωτερικές συνθήκες που δρουν ανασταλτικά στην τήρηση του χρέους .(προδοσία από εσωτερικές αδυναμίες ή εξωτερικές δυνάμεις).
γ) Οι Μήδοι συμβολίζουν τον εχθρό, την βαρβαρότητα που επέρχετα, τα αξεπέραστα εμπόδια που ορθώνονται μπροστά στον άνθρωπο κατά την προσπάθειά του να πραγματώσει τους υψηλούς στόχους. (νίκη δυνάμεων που αντιπαλεύουν το χρέος των υπερασπιστών, τελική επικράτηση βαρβαρότητας)
Οι μετοχές: Xρησιμοποιούνται πολλές μετοχές.μή κινούντες, συντρέχοντες, ομιλούντες: βρίσκονται σε αρχαιοελληνικούς τύπους, συντακτικά είναι επιρρηματικές τροπικές και προσδιορίζουν τα ρήματα όρισαν και φυλάγουν έχοντας όλες το ίδιο υποκείμενο με αυτά. Σημασιολογικά δίνουν κάποια ηθικά γνωρίσματα των ανθρώπων που όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.– Η μετοχή ψευδομένους διαφέρει. Είναι ουσιαστικοποιμένη και δεν έχει βέβαια το ίδιο υποκείμενο με τις υπόλοιπες.
ΣΤΙΞΗ: Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης. Παίζουν ρόλο για το νόημα (π.χ. ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (π.χ. χαμήλωμα του τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: μεταφορές, επαναλήψεις
ΔΡΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:
Όρισαν: αποφάσισαν συνειδητά και εφάρμοσαν στη ζωή τους ηθικές αρχές μένοντας πιστοί στην απόφαση και στο χρέος.
Οι ηθικές αξίες που υπερασπίζονται : κατανόηση, δικαιοσύνη με συμπόνια για τον παραβάτη, γενναιότητα ως γενναιοδωρία και μεγαλοψυχία, αγάπη της αλήθειας με συγχώρεση προς τον ανειλικρινή, χωρίς πνεύμα αμείλικτο, με μετριοπάθεια και ανθρωπισμό.
Μεγαλύτερη τιμή σε όσους προβλέπουν την ήττα, έχουν δηλαδή την αρετή της σοφίας κι όμως επιμένουν να υπερασπίζονται τα ιδανικά τους, παρά την επερχόμενη κατάρρευση των ηθικών αρχών
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ:
α) Οι Θερμοπύλες αποτελούν σύμβολο αυτοθυσίας για την προάσπιση αξιών και ιδανικών. Εδώ συμβολίζουν το καθήκον που επιβάλλεται στον άνθρωπο κάθε εποχής όχι από την επιταγή του νόμου αλλά από το εσωτερικό του. Αυτό τον καθηλώνει στην εκπλήρωση του χρέους του ακόμη κι όταν γνωρίζει ότι όλα προοικονομούν την αποτυχία, την ήττα. (ανυποχώρητος αγώνας και αυτοθυσία για υπεράσπιση ιδανικών.)
β) Ο Εφιάλτης συμβολίζει την προδοσία (από εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες) που αναγκάζει τον άνθρωπο να απομακρυνθεί από τις αξίες και τα ιδανικά του τις εσωτερικές ανθρώπινες αδυναμίες, τους υλικούς πειρασμούς και τις ενάντιες εξωτερικές συνθήκες που δρουν ανασταλτικά στην τήρηση του χρέους .(προδοσία από εσωτερικές αδυναμίες ή εξωτερικές δυνάμεις).
γ) Οι Μήδοι συμβολίζουν τον εχθρό, την βαρβαρότητα που επέρχετα, τα αξεπέραστα εμπόδια που ορθώνονται μπροστά στον άνθρωπο κατά την προσπάθειά του να πραγματώσει τους υψηλούς στόχους. (νίκη δυνάμεων που αντιπαλεύουν το χρέος των υπερασπιστών, τελική επικράτηση βαρβαρότητας)
Οι μετοχές: Xρησιμοποιούνται πολλές μετοχές.μή κινούντες, συντρέχοντες, ομιλούντες: βρίσκονται σε αρχαιοελληνικούς τύπους, συντακτικά είναι επιρρηματικές τροπικές και προσδιορίζουν τα ρήματα όρισαν και φυλάγουν έχοντας όλες το ίδιο υποκείμενο με αυτά. Σημασιολογικά δίνουν κάποια ηθικά γνωρίσματα των ανθρώπων που όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.– Η μετοχή ψευδομένους διαφέρει. Είναι ουσιαστικοποιμένη και δεν έχει βέβαια το ίδιο υποκείμενο με τις υπόλοιπες.
α) Θερμοπύλες: ανυποχώρητος αγώνας και αυτοθυσία για υπεράσπιση ιδανικών.
β) Εφιάλτης: προδοσία από εσωτερικές αδυναμίες ή εξωτερικές δυνάμεις.
γ) Μήδοι: νίκη δυνάμεων που αντιπαλεύουν το χρέος των υπερασπιστών, τελική επικράτηση βαρβαρότητας.
ΑΝΑΛΥΣΗ
Ο Καβάφης αξιοποιώντας το ιστορικό γεγονός της μάχης των Θερμοπυλών, (της μάχης ανάμεσα στους Έλληνες και τον πολυάριθμο στρατό του Ξέρξη Α΄, τον Αύγουστο του 480 π.Χ., κατά την οποία οι Σπαρτιάτες έδειξαν υπέρτατη γενναιότητα με τη θυσία τους), συνθέτει ένα ποίημα για να επαινέσει όσους θέτουν στη ζωή τους «Θερμοπύλες», όσους θέτουν δηλαδή κάποιον σημαντικό για εκείνους σκοπό και τον υπερασπίζονται μέχρι τέλους.
ΑΝΑΛΥΣΗ
Ο Καβάφης αξιοποιώντας το ιστορικό γεγονός της μάχης των Θερμοπυλών, (της μάχης ανάμεσα στους Έλληνες και τον πολυάριθμο στρατό του Ξέρξη Α΄, τον Αύγουστο του 480 π.Χ., κατά την οποία οι Σπαρτιάτες έδειξαν υπέρτατη γενναιότητα με τη θυσία τους), συνθέτει ένα ποίημα για να επαινέσει όσους θέτουν στη ζωή τους «Θερμοπύλες», όσους θέτουν δηλαδή κάποιον σημαντικό για εκείνους σκοπό και τον υπερασπίζονται μέχρι τέλους.
Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ο ποιητής θεωρεί πως θα πρέπει να τιμούμε τους ανθρώπους που έχουν καθορίσει στη ζωή τους κάποιες σημαντικές αρχές, κάποιους πολύτιμους σκοπούς και φροντίζουν να τους υπερασπιστούν με κάθε τρόπο. Ο Καβάφης, βέβαια, δεν καθορίζει τι ακριβώς συμβολίζουν οι Θερμοπύλες των ηρώων της καθημερινότητας, αφήνοντας έτσι στον αναγνώστη την ελευθερία να ορίσει ο ίδιος ποιος σκοπός μπορεί να είναι τόσο ιερός και σημαντικός, ώστε να ληφθεί ως Θερμοπύλες που αξίζει να φυλαχτούν. Μπορούμε, πάντως, να δούμε σ’ αυτό το συμβολισμό τους ανθρώπους εκείνους που ζουν με ηθικές αρχές και δεν αφήνονται στα κελεύσματα της ευκολίας και της ανηθικότητας. Άνθρωποι που παρά τις ανάγκες τους παραμένουν ηθικοί και προτιμούν να στερηθούν βασικά αγαθά ή και πολυτέλειες, παρά να διαπράξουν κάποιο αδίκημα. Άνθρωποι που σ’ έναν κόσμο ολοένα και πιο ευεπηρέαστο απέναντι στην ευκολία που υπόσχεται η διαφθορά, παραμένουν αμετακίνητοι στις αρχές τους και ακολουθούν το δυσκολότερο, αλλά ηθικότερο δρόμο της τιμιότητας.
Οι Θερμοπύλες, πάντως, παραμένουν ένα σύμβολο ανοιχτό σε ερμηνείες και μπορούν να εκπροσωπούν οτιδήποτε αξίζει για κάθε άνθρωπο να αγωνιστεί για την υπεράσπισή του.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες⸱
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία⸱
Οι άνθρωποι που φυλάνε τις Θερμοπύλες που οι ίδιοι έχουν ορίσει για τον εαυτό τους, είναι κατά τον ποιητή, αμετακίνητοι από την αρχική τους απόφαση και δεν παρεκκλίνουν ποτέ από το σκοπό τους. Είναι, παράλληλα, ακριβοδίκαιοι στις πράξεις τους, χωρίς όμως να αφήνουν την αυστηρότητα των αρχών τους να επηρεάζει τη βασική αρετή των ηθικών ανθρώπων, δηλαδή την ευσπλαχνία και τη συμπόνια για τους άλλους ανθρώπους. Ο ποιητής εδώ κάνει μια βασική διάκριση, καθώς πέρα από τους φιλεύσπλαχνους και αφοσιωμένους υπερασπιστές των «Θερμοπυλών», υπάρχουν και εκείνοι που υπερασπίζονται τους σκοπούς και τις αρχές τους με φανατισμό και μνησικακία για τους άλλους ανθρώπους. Ο Καβάφης επομένως θεωρεί αξιέπαινους μόνο εκείνους που δεν γίνονται απάνθρωποι στο όνομα των αρχών και των πεποιθήσεών τους.
Η διάκριση αυτή του ποιητή είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς ο ποιητής δεν έχει καμία πρόθεση να επαινέσει εκείνους που τυφλώνονται από το πάθος τους για οτιδήποτε θεωρούν σημαντικό και χάνουν την ανθρωπιά τους, στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν τις απόψεις τους. Ο ποιητής εγκρίνει, θαυμάζει κι επαινεί εκείνους που παλεύουν για τα πιστεύω τους με αγάπη για το συνάνθρωπο και όχι με μίσος.
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε⸱
Ο ποιητής θεωρεί πως για τους πλούσιους ανθρώπους, για εκείνους δηλαδή που δεν έχουν να ανησυχούν για το πώς θα καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες, είναι σαφώς ευκολότερο να παλεύουν για κάποιο σκοπό. Αντίθετα, για τους φτωχούς ανθρώπους που υπάρχει πάντοτε η ανησυχία για την καθημερινή τους διαβίωση είναι δυσκολότερο να ξεφύγουν από τις επιτακτικές ανάγκες της πραγματικότητας και να αφοσιωθούν στην προάσπιση ενός πολύτιμου μεν, αλλά μη πρακτικού σκοπού. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και οι φτωχοί άνθρωποι, προσπαθούν στο μέτρο που μπορούν να σταθούν προασπιστές των αρχών τους.
Οι στίχοι αυτοί του Καβάφη μας παραπέμπουν στον Επιτάφιο του Περικλή, όπου ο ηγέτης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, θέλοντας να τιμήσει τους νεκρούς του πολέμου, τονίζει πως τόσο οι πλούσιοι όσο και οι φτωχοί πολίτες της Αθήνας, έδειξαν γενναιότητα και θυσίασαν τη ζωή τους.
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Οι άνθρωποι αυτοί που θέλει να τιμήσει ο ποιητής, παρά το γεγονός ότι είναι αφοσιωμένοι στην υπεράσπιση των αρχών τους και παραμένουν πάντοτε ειλικρινείς, δεν μισούν, δεν μνησικακούν απέναντι στους ανθρώπους που καταφεύγουν στο ψέμα. Οι ηρωικοί άνθρωποι που επαινεί ο ποιητής έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν πως ο αγώνας που οι ίδιοι δίνουν είναι δύσκολος και δεν είναι εφικτός για όλους. Κατανοούν, δηλαδή, πως πολλοί άνθρωποι γύρω τους δεν έχουν την ηθική και ψυχική δύναμη να δώσουν ένα ανάλογο αγώνα, γι’ αυτό και αποδέχονται εκείνους που κάνουν λάθη, ψεύδονται και αμαρτάνουν.
Το ηθικό μεγαλείο ενός ανθρώπου, άλλωστε, γίνεται εμφανές όχι μόνο από το πόσο αυστηρός μπορεί να είναι απέναντι στον εαυτό του, αλλά κι από την κατανόηση που δείχνει στις αδυναμίες και τα ελαττώματα των συνανθρώπων του.
Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Ο ποιητής δανειζόμενος εκ νέου στοιχεία από τη Μάχη των Θερμοπυλών , τονίζει πως ακόμη μεγαλύτερη τιμή αξίζει στους ανθρώπους αυτούς όταν ξέρουν πως ο σκοπός για τον οποίο παλεύουν είναι καταδικασμένος. Όταν γνωρίζουν, δηλαδή, ότι παρά τις δικές τους προσπάθειες και θυσίες, στο τέλος θα ηττηθούν και θα επικρατήσει η ανηθικότητα ή οποιαδήποτε άλλη αρνητική έκφανση της ανθρώπινης δράσης.
Όπως συνέβη δηλαδή με τους Σπαρτιάτες που προδόθηκαν από τον Εφιάλτη, έτσι και οι γενναίοι αυτοί άνθρωποι που υπερασπίζονται τις δικές τους Θερμοπύλες, γνωρίζουν συχνά, το προβλέπουν, πως ο αγώνας τους δεν θα ευτυχήσει, εντούτοις παραμένουν ακλόνητοι στις πεποιθήσεις τους και παλεύουν για ό,τι θεωρούν σημαντικό μέχρι τέλους.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
1) ποίηση απογυμνωμένη από παραδοσιακά λυρικά σχήματα, πεζολογική.
2) παραστατικότητα,
3) εξαιρετική γλωσσική ευστοχία,
4) υποβολή
5) ιδιότυπη γλώσσα, μακριά και απ' τη δημοτική της εποχής και από την
καθαρεύουσα .Συχνή χρήση όρων της καθαρεύουσας ως ηθελημένο, ίσως, πεζολογικό, ρεαλιστικό στοιχείο. Πολίτικοι ιδιωματισμοί.
6) Ο στίχος καλλιεργεί τα "αντιποιητικά", τα πεζολογικά στοιχεία.
7) Στίχος ελεύθερος, με άνισο αριθμό συλλαβών
8) Μέτρο χαλαρό ιαμβικό
9) Πολλές φορές φανερώνεται και η ομοιοκαταληξία - σαν παιχνίδι ή ειρωνεία.
10) Κάποτε ο στίχος κόβεται, διαλύεται στα δύο, σα να μην έχει δύναμη να ολοκληρωθεί.
11) Προσοχή και λεπτουργία ως την τελευταία λεπτομέρεια.(στίξη, παύσεις, περίοδοι)
12) Κομψότητα και καλαισθησία.Περιεχόμενο:1) λεπτή ειρωνεία, "συνοδευμένη από μια γκριμάτσα τραγική"
2) οξύτατη σκέψη,
3) βαθιά αίσθηση τραγικού, συνειδητοποίηση της δραματικής ουσίας της ζωής
4) εκλεπτυσμένη ευαισθησία
5) διάκριση ποιημάτων σε ιστορικά-φιλοσοφικά-ερωτικά
6) σοβαρότητα και βαρυθυμία
7) αίσθηση παρακμής και ματαιότητας (που δεν οδηγεί, όμως, στη διάλυση και την απιστία)
8) αίσθημα αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας
2) παραστατικότητα,
3) εξαιρετική γλωσσική ευστοχία,
4) υποβολή
5) ιδιότυπη γλώσσα, μακριά και απ' τη δημοτική της εποχής και από την
καθαρεύουσα .Συχνή χρήση όρων της καθαρεύουσας ως ηθελημένο, ίσως, πεζολογικό, ρεαλιστικό στοιχείο. Πολίτικοι ιδιωματισμοί.
6) Ο στίχος καλλιεργεί τα "αντιποιητικά", τα πεζολογικά στοιχεία.
7) Στίχος ελεύθερος, με άνισο αριθμό συλλαβών
8) Μέτρο χαλαρό ιαμβικό
9) Πολλές φορές φανερώνεται και η ομοιοκαταληξία - σαν παιχνίδι ή ειρωνεία.
10) Κάποτε ο στίχος κόβεται, διαλύεται στα δύο, σα να μην έχει δύναμη να ολοκληρωθεί.
11) Προσοχή και λεπτουργία ως την τελευταία λεπτομέρεια.(στίξη, παύσεις, περίοδοι)
12) Κομψότητα και καλαισθησία.Περιεχόμενο:1) λεπτή ειρωνεία, "συνοδευμένη από μια γκριμάτσα τραγική"
2) οξύτατη σκέψη,
3) βαθιά αίσθηση τραγικού, συνειδητοποίηση της δραματικής ουσίας της ζωής
4) εκλεπτυσμένη ευαισθησία
5) διάκριση ποιημάτων σε ιστορικά-φιλοσοφικά-ερωτικά
6) σοβαρότητα και βαρυθυμία
7) αίσθηση παρακμής και ματαιότητας (που δεν οδηγεί, όμως, στη διάλυση και την απιστία)
8) αίσθημα αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ: Στην αρχή σήμαινε καθετί που ήταν χαραγμένο, σαν μια επιγραφή. Ύστερα η λέξη πήρε τη σημασία ορισμένου ποιητικού είδους. Αποτελεί σύντομο ποίημα που ξεχωρίζει για την απλότητα, την εξυπνάδα ή το στοχασμό που περιέχει. Τα επιγράμματα ήταν αναθηματικά και επιτύμβια, γραμμένα σ’ ελεγειακό, συνήθως, μέτρο και με την πιο μεγάλη συντομία εξέφραζαν την αιτία της ανάθεσης ή την ιστορία του νεκρού. Το χάραζαν πάνω σε τάφους, σε ναούς, σε αναθηματικές στήλες κ.α.
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ: εικόνες που συμβολίζουν ψυχικές καταστάσεις
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
- Βρείτε τις μετοχές του ποιήματος και εξηγήστε το συντακτικό και σημασιολογικό τους ρόλο.
- Πώς ορίζει ο Καβάφης το ήθος των ανθρώπων που εξαίρει στο ποίημά του;
- Με ποιον τρόπο και για ποιο λόγο ο Νεοέλληνας ποιητής αποδίδει τιμή στους αρχαίους υπερασπιστές των Θερμοπυλών;
- Τι συμβολίζουν οι Θερμοπύλες, οι Μήδοι και ο Εφιάλτης;
- ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:https://latistor.blogspot.com/2010/11/blog-post_01.html
